Wat is een digitale multimeter?

Een digitale multimeter is een meetinstrument waarmee diverse metingen aan stroomvoerende leidingen, elektrische toestellen en machines kunnen worden uitgevoerd met een hoge meetnauwkeurigheid. In deze gids leert u hoe een digitale multimeter is opgebouwd, welke metingen ermee kunnen worden verricht en waarop u moet letten bij de aanschaf ervan. De digitale multimeter, ook kortweg multimeter genoemd, is bij wijze van spreken het standaardmeetinstrument voor het meten van stroom en spanningen. Een multimeter behoort dan ook tot de basisuitrusting van elke elektricien, mechatronicus of elektrotechnicus. De meting van elektrische stroom of elektrische spanning wordt uitgevoerd via twee meetsnoeren. Met een speciale stroomtangmultimeter kunnen de metingen ook worden uitgevoerd zonder contact en zonder eerst het circuit los te koppelen. De basisbedieningselementen zijn identiek in bijna alle digitale multimeters: het centrale element is hier de grote draaischakelaar, waarmee de verschillende meetbereiken voor gelijkspanning, wisselspanning en gelijkstroom, alsmede wisselstroom kunnen worden ingesteld. De aansluitingen voor de meetsnoeren bevinden zich aan de onderzijde van de meter. 

Een gemakkelijk af te lezen LC-display geeft duidelijk de gemeten waarden weer en bevindt zich aan de bovenzijde van de digitale multimeter. Onder het display bevinden zich, vooral bij hoogwaardige modellen, meestal diverse extra toetsen voor speciale functies. Vaak heeft een digitale multimeter ook een geïntegreerde gleuf voor transistors, waar de overeenkomstige elektronische componenten gemakkelijk kunnen worden gemeten. 

Welke metingen kan ik verrichten met een digitale multimeter?

De naam doet het al vermoeden: Een multimeter kan worden gebruikt om een groot aantal verschillende metingen uit te voeren. Waarschijnlijk de meest gebruikte functies zijn die voor het meten van stroom en spanning op gelijk- en wisselstroombronnen. Bij de zogenaamde continuïteitsmeting daarentegen wordt nagegaan of er een geleidende verbinding bestaat tussen twee punten. Bij het oplossen van problemen bespaart zo'n meting veel tijd en ergernissen. 
Met behulp van een capaciteitsmeting kunnen zowel de capaciteit als de goede werking van condensatoren worden getest. Bovendien kunnen weerstanden, de frequentie en de functie van diodes worden gemeten met een multimeter. Sommige meettoestellen bieden ook extra functies, zoals de mogelijkheid om temperaturen te meten.

Welke soorten digitale multimeters zijn er?

Multimeters kunnen worden onderverdeeld in analoge multimeters en digitale meettoestellen. Terwijl de digitale versie de meetwaarden via een LC-display weergeeft, heeft het analoge toestel een wijzer die de vastgestelde waarden op een schaal weergeeft. De voordelen van een digitale multimeter zijn de grote nauwkeurigheid en de goede afleesbaarheid. Anderzijds kunnen fluctuaties in de meetwaarden beter worden herkend met een analoog meettoestel.
Multimeters zijn verkrijgbaar in de vorm van klassieke handapparaten die door hun compacte afmetingen een plaats vinden in elke gereedschapskist. Multimeters met stroomtang zijn een speciale vorm van multimeters. De klem bestaat uit een tweedelige ijzeren kern die rond een geleider wordt geplaatst. Elektrische stroom en spanning worden contactloos gemeten door evaluatie van de magnetische velden die in de kern optreden. Terwijl draagbare multimeters en stroomtangen gewoonlijk op batterijen werken, hebben stationaire multimeters een stopcontact nodig. Dergelijke tafelmultimeters worden hoofdzakelijk gebruikt in laboratoria en werkplaatsen en bieden een bijzonder hoge meetnauwkeurigheid en meestal een breder scala van functies dan de compacte handhelds, die op hun beurt zeer geschikt zijn voor mobiel gebruik.

Meetcategorieën voor digitale multimeters

Niet elke digitale multimeter is geschikt voor elke toepassing. De IEC 61010-1 norm voorziet in een indeling in vier categorieën: Apparaten van categorie CAT I zijn alleen goedgekeurd voor metingen op circuits die geen rechtstreekse verbinding met het elektriciteitsnet hebben. Een toepassing zou bijvoorbeeld denkbaar zijn in motorvoertuigen of in toestellen die op batterijen werken. Een CAT II digitale multimeter mag worden gebruikt voor metingen aan circuits die via een stekker op het elektriciteitsnet zijn aangesloten. Dit kan bijvoorbeeld een fornuis zijn, een TV-toestel of een ander elektrisch toestel dat via een stekker op het laagspanningsnet is aangesloten. Stroommetingen aan de gebouwinstallatie, b.v. aan contactdozen of verdelers, mogen alleen worden uitgevoerd met een CAT-III-meetapparaat. Multimeters CAT-IV daarentegen zijn nodig voor metingen aan de elektriciteitsmeter of aan de hoofdaansluiting van de laagspanningsinstallatie. Naast de meetcategorie is ook het maximale spanningsniveau van het meetapparaat van belang. Dit kan 250, 300, 400, 500, 600, 690 of 1000 volt zijn.

Waar moet u op letten bij het kopen van een digitale multimeter?

Het belangrijkste bij de aanschaf van een multimeter zijn de meetbereiken en de meetcategorie. Gebruik alleen meettoestellen die uitdrukkelijk zijn goedgekeurd voor het beoogde gebruik. Zo zijn bijvoorbeeld alleen CAT-IV-apparaten toegestaan voor metingen aan de hoofdaansluiting van een laagspanningsinstallatie. Daarnaast moet het maximale spanningsniveau worden aangepast aan het beoogde gebruik. Voor uw eigen veiligheid moet u nooit een meetapparaat gebruiken dat te klein is voor de beoogde meettaken. Gekalibreerde meters zijn verplicht voor sommige toepassingen; zorg ervoor dat het model dat u wilt hebben de vereiste kalibratie heeft voordat u het koopt. Of u voor een analoog of een digitaal model kiest, is in wezen een kwestie van persoonlijke smaak. De meting met een digitale multimeter is echter meestal iets nauwkeuriger. Bovendien zijn digitale meettoestellen thans tegen zeer lage prijzen verkrijgbaar. Veel extra functies, zoals een transistorslot, behoren niet tot de standaarduitrusting. Als u belang hecht aan een bepaalde functie, moet u vóór de aankoop nagaan of het beoogde toestel dienovereenkomstig is uitgerust.

Tip: stel het juiste meetbereik in

Veel digitale multimeters vereisen een handmatige instelling van het meetbereik. Als de waarde onjuist is ingesteld, krijgt u meestal de uitgang OL. De afkorting staat voor Open Load. Deze wordt altijd weergegeven wanneer de gemeten waarde groter is dan het ingestelde meetbereik. Zodra het juiste meetbereik is ingesteld, verschijnt het juiste meetresultaat op het display.

FAQ: veelgestelde vragen over digitale multimeters

Waar is de Auto-Range functie voor?

Een digitale multimeter uitgerust met de Auto-Range functie kiest volautomatisch een zinvol meetbereik. Hierdoor is het niet meer nodig handmatig een geschikt meetbereik te selecteren, wat tijd bespaart en herhaalde metingen overbodig maakt.

Wat is een USB-multimeter?

Dit is een meetapparaat met een USB-interface waarop een USB-apparaat kan worden aangesloten. Op die manier kan zonder omwegen worden vastgesteld welke stroom er loopt en welke spanning er op het toestel staat. De compacte meettoestellen zijn ideaal voor snelle probleemoplossing, bijvoorbeeld als een aangesloten USB-apparaat niet goed werkt. Problemen met de stroomvoorziening kunnen snel worden bevestigd of uitgesloten. U kunt ook gemakkelijk te weten komen hoe hoog het stroomverbruik van uw USB-apparaten is.