Bewegingsmelders hebben sensoren voor het detecteren van beweging in vooraf ingestelde gebieden. Ze worden gebruikt voor veel doeleinden, bijvoorbeeld om het licht te regelen, als inbraakbeveiliging en voor het aansturen van signaalsystemen. Bewegingsmelders gebruiken verschillende technieken om beweging te detecteren.

Hoe werken bewegingsmelders?

Een bewegingsmelder is een elektronische sensor die beweging in zijn directe omgeving waarneemt. Na detectie wordt er een elektrisch signaal doorgegeven, wat bepaalde vervolgreacties veroorzaakt. Een tijdschakelaar is vaak al geïntegreerd zodat deze ervoor kan zorgen dat het licht uit gaat als er geen verdere bewegingen worden waargenomen. Zo bespaart u ook energie. 

Een bewegingsmelder werkt actief met elektromagnetische golven door middel van echografie of passief met infraroodstraling. Sommige bewegingsmelders werken ook met camera-technologie of met een combinatie van voorgenoemde technieken. 

• PIR-bewegingsmelders: De PIR-sensor is het meest gebruikte type bewegingsmelder. PIR staat voor Passief InfraRood detector. De sensor reageert op veranderingen in warmte in voorgedefinieerde detectie sectoren. PIR-bewegingsmelders worden gebruikt om warmte te detecteren, bijvoorbeeld lichaamswarmte van mensen en dieren of de warmte van een motor. Als een bewegingsmelder een temperatuurverschil constateert tussen een object en de omgeving, schakelt de melder een elektrisch signaal in, dat een reactie veroorzaakt. Dit kan een lichtreactie zijn of een alarmsignaal. Dit systeem werkt niet door muren heen en is daarom niet geschikt voor inbouw. Ook vloerverwarming kan de werking verstoren van een PIR-bewegingsmelder. 

• HF-bewegingsmelders: Deze actieve detector zendt elektromagnetische golven uit in hoogfrequent bereik. Deze golven worden gereflecteerd door objecten en levende wezens. Het Doppler-effect ontstaat doordat de bron of ontvanger beweegt ten opzichte van de bewegingsmelder. HF-bewegingsmelders zijn onafhankelijk van temperatuur, waardoor de mogelijkheid ontstaat deze melders onzichtbaar te installeren.

• Ultra-soon: Deze hoogfrequente sensortechnologie dringt door glas, hout en andere lichte materialen. Het reageert op elke beweging, ongeacht temperatuur. Deze bewegingsmelders zijn onzichtbaar te plaatsen. 

• Camera: Met bewegingsdetectie door een camera worden alle bewegingen niet alleen gedetecteerd, maar ook geregistreerd. Dit systeem komt uit de beveiligingstechnologie en reageert op alle veranderingen in het controlegebied van de camera. Het reageert hierop door automatisch te starten met opnemen. Via een schakeluitgang wordt het product-contact - indien nodig - aangesloten op een alarm. 

Waarvoor worden bewegingsmelders gebruikt?

Bewegingsmelders worden voor verschillende toepassingen gebruikt, bijvoorbeeld als besturing van verlichting, als aanwezigheidsmelder en als inbraakbeveiliging. 

Lichtbesturing en andere Smart Home-bewegingsmelders

Bewegingsmelders worden vaak gebruikt voor lichtsturing. Een elektrisch signaal wordt verstuurd zodra de sensor bewegingen waarneemt in het detectiebereik. Met een tijdfunctie stelt u zelf in hoe lang het licht moet blijven branden. In het trappenhuis van een gebouw met meerdere verdiepingen, is het bijvoorbeeld handig om het licht enkele minuten aan te laten, terwijl doorgaans verlichte periodes van minder dan een minuut voldoende zijn. Om energie te besparen, combineert u een bewegingsmelder met een schemersensor. Zo gaat het licht alleen aan als het donker is. In ruimtes zonder ramen of natuurlijk daglicht is het gebruik van een schemersensor niet nodig. In huizen en gebouwen kunnen Smart Home-bewegingsmelders worden gebruikt voor het regelen van de ventilatie in ondergrondse parkeergarages, het openen van slagbomen of het activeren van apparaten die anders in stand-by modus staan. 

Praktische tip: Verminder uw stroomverbruik

Als een elektrisch apparaat alleen aan dient te springen wanneer er een persoon of voertuig in de buurt komt, is het gebruik van een bewegingsmelder aan te raden. Zo vermindert u uw stroomverbruik in vergelijking met continu aangesloten apparaten. 

Aanwezigheidsmelder

Aanwezigheidsmelders zijn gevoeliger dan bewegingsmelders omdat ze ontworpen zijn om personen te detecteren, zelfs zonder waarneembare bewegingen. Dit komt doordat aanwezigheidsmelders temperatuurverschillen registreren tussen een persoon en de omgeving. Vaak maken deze melders gebruik van PIR-sensoren. Ze worden onder andere gebruikt voor het regelen van de verlichting op kantoren of andere plaatsen waar er permanent mensen aanwezig zijn. 

Alarmsystemen en videobewaking

Inbraakalarmsystemen schakelen een akoestisch alarmsignaal in of zenden een stil alarmsignaal uit wanneer zij beweging detecteren. Bij inbraakbeveiliging worden er vaak meerdere bewegingsmelders ingezet, om het risico op een vals alarm te verminderen. Een combinatie die vaak wordt gebruikt, is het inzetten van een ultrasoon sensor in combinatie met een temperatuursensor. Om de situatie later te construeren, hebben sommige systemen een geheugen dat opslaat welke sensor als eerste werd geactiveerd. Zo kan de route van de inbreker bepaald worden om deze beter te beveiligen. 

Onze praktische tip: Bescherm uw bewegingsmelders

Het is belangrijk dat de bewegingmelders van uw alarmsysteem niet gesaboteerd kunnen worden. Dit voorkomen is eenvoudig, door bijvoorbeeld een afdekking of behuizing te kiezen die moeilijk te openen en vernielen is. Bovendien hebben bewegingsmelders voor alarmsystemen speciale sensoren die een alarmsignaal afgeven wanneer de camera bijvoorbeeld wordt vernield, of besproeid met verf. Eisen en richtlijnen die worden gesteld aan inbraakalarmsystemen zijn vrij te vinden op het internet.

Waarmee dient u rekening te houden bij de aankoop?

Voordat u een bewegingsmelder koopt, is het handig om uzelf eerst een paar vragen te stellen:

• Wat moet de bewegingsmelder detecteren?
  Bewegingsmelders maken gebruik van verschillende technieken (zie boven). De meest gebruikte bewegingsmelders werken met PIR-sensoren die temperatuurverschillen detecteren. Het is per type bewegingsmelder afhankelijk of deze ook warmte of beweging detecteert. Elektromagnetische golven, ultrasone sensoren en cameratechnologie kunnen meer gebeurtenissen detecteren. Het kan wel vervelend zijn dat er bij bewegingsmelders een hoog risico is op vals alarm. 
• Waar moet de bewegingsmelder geïnstalleerd worden? 
  Er zit verschil tussen het installeren van bewegingsmelders voor buiten of juist voor binnen. Melders voor buitengebruik zijn weerbestendig en meestal gevoeliger, zodat ze zich kunnen aanpassen aan de weersomstandigheden, bijvoorbeeld bij bewolking. Om veiligheidsredenen zou u bewegingsmelders voor buiten ook binnen kunnen installeren in vochtige ruimtes als badkamers.  Wat ook bepalend is voor een juiste installatie is het gewenste detectiebereik en de juiste detectiehoek. Deze twee criteria bepalen welke gebieden de bewegingsmelder scant. Let wel op: elk obstakel verkleint het detectiebereik. In smalle gangpaden zijn bewegingsmelders met een kleine detectiehoek al snel voldoende. Om grotere ruimtes in de gaten te houden, zijn er 360°-bewegingsmelders voor plafondmontage, maar dan moet het detectiebereik zeker tot aan de vloer lopen. In hoge ruimtes zijn bewegingsmelders voor wandmontage aan te bevelen. Ultrasone bewegingsdetectoren zet u in bij ruimtes met muren omdat ultrasone golven zich ook verspreiden langs obstakels. Als u de detectiehoek wil vergroten, is het aan te raden gebruik te maken van opbouwmontage.
• Welke kabels moeten er worden gelegd voor de stroomvoorziening en aansluiting van bewegingsmelders op andere apparaten? 
  De bewegingsmelder zelf moet natuurlijk van stroom worden voorzien. Sommige werken op batterijen, zodat er geen stopcontact nodig is. Andere bewegingsmelders hebben een elektrische aansluiting nodig om signalen door te geven aan apparaten. Vaak wordt er dan gewerkt met vaste kabels. Draadloze bewegingsmelders met draadloze overdracht tussen bewegingsmelder en aangesloten apparaat zijn moderne alternatieven. Soms kunnen deze zelfs worden ge(de-)activeert met een afstandsbediening.  Een praktische oplossing is het gebruik van bewegingsmelders die zijn ontworpen als tussenstekker. Hierbij steekt u de bewegingsmelder als tussenstekker in een bestaand stopcontact. De aan te sturen apparaten kunt u hier dan weer op aansluiten. 

Merkt de persoon in het detectiegebied dat hij of zij is gedetecteerd?

Meestal maakt het niet uit of de naderende persoon merkt dat hij of zij door een sensor is opgemerkt. Bij het automatisch besturen van de verlichting is het het zelfs onoverkomelijk. Als een bewegingsmelder wordt toegepast in een alarmsysteem worden er vaak stille alarmfuncties gebruikt. Juist omdat deze melders niet mogen opvallen bij de ongewenste persoon. Opvallende LED-lampjes en blootliggende kabels geven duidelijk de aanwezigheid aan van een bewegingsmelder. Als u niet wilt dat uw bewegingsmelder opvalt, gebruikt dan een model met onzichtbare elektromagnetische of ultrasone golven. Het is ook een mogelijkheid om verborgen bewegingsmelders te gebruiken die werken met een radarsensor voor meer veiligheid.